Drie kenners in gesprek over kunstmatige intelligentie: ,,Wanneer zeg je: ik doe niet meer mee?”

Is kunstmatige intelligentie (AI) werkelijk intelligent? Nee, stellen Rick Bouter en prof. dr. Marc J. de Vries. Ja, zegt ds. M. van Reenen. In een rondetafelgesprek in Apeldoorn laten ze hun licht schijnen over AI, die menselijke intelligentie bedrieglijk kan imiteren. „Hoelang gaan we nog voor het echie?”

De drie deelnemers aan het rondetafelgesprek schrijven geregeld in het Reformatorisch Dagblad over AI. Bouter werkt in de IT-wereld en is voorzitter van Techthics, een christelijke denktank. De Vries is bijzonder hoogleraar christelijke filosofie aan de Technische Universiteit (TU) Delft. De hersteld hervormde ds. Van Reenen is predikant in Urk en aankomend evangelist.

Stargate: verzegeling van huwelijk Big Tech en Big Gov

„Het grootste AI-infrastructuurproject in de geschiedenis” noemde Trump het de dinsdag na zijn inauguratie. Project Stargate is een samenwerking tussen de bedrijven OpenAI (onder andere ChatGPT), Oracle (technologiebedrijf in onder andere database- en cloudtechnologie) en Softbank (Japanse investeringsmaatschappij).

Het project heeft de ambitie om cruciale datacenter- en andere IT-infrastructuur te bouwen die aan de basis staan van onder andere de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie. Er zijn diverse manieren waarop een initiatief als dit kan bijdragen aan het succes van AI-ontwikkeling en -toepassingen. Het doel van de alliantie is de technologische toekomst van de Verenigde Staten veilig te stellen. Dit initiatief is een van de manieren waarop de VS China voor willen blijven op het gebied van AI.

De betovering van de mens  

Filosofische en academische discussies rondom kunstmatige intelligentie zijn al enkele decennia gaande. Kunstmatige intelligentie is namelijk helemaal niet nieuw. Wat wel nieuw is, is de razendsnelle verspreiding van kunstmatig intelligente systemen en brede aandacht voor dit onderwerp. Met de opkomst van ChatGPT, DALL-E, Bing AI etc., heeft kunstmatige intelligentie haar intrede gedaan onder het brede publiek.

Maar wat is kunstmatige intelligentie eigenlijk? Meester en Jacobs beginnen hun boek met de stellingname dat kunstmatige intelligentie bepaalde eigenschappen mist die eigen zijn aan de mens en menselijk intelligentie. De term kunstmatige intelligentie is daarom misleidend. Meester en Jacobs geven daarbij aan dat zij de intelligentie van AI willen ‘onttoveren’. Deze onttovering werken zij uit in de eerste drie hoofdstukken van hun boek. Allereerst verduidelijken Meester en Jacobs de geschiedenis van de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie verhelderen zij de centrale begrippen. Daarnaast presenteren Meester en Jacobs overtuigende voorbeelden en filosofische gedachtenexperimenten om aan te tonen dat kunstmatige intelligentie inderdaad niet ‘intelligent’ is.

Ray-Ban en Meta, ‘kijken’ jullie even iets verder?

Ray-Ban, een zeer bekend (zonne)brilmerk, geniet bekendheid door diverse aspecten. Denk aan iconische ontwerpen als de Wayfarer en Aviator, het aantal Ray-Banbrillen in films en de samenwerking met internationale sterren. De Ray-Ban geldt ook als een hoogwaardig product, waardoor het een lifestylemerk is dat vrijheid en avontuur symboliseert en ver afstaat van privacyzorgen, in elk geval tot 2020.

In dat jaar gingen Ray-Ban en Meta (Facebook) samen werken aan Ray-Ban-stories, de eerste generatie van ”smart connected devices” (slim met elkaar verbonden apparaten). Sindsdien combineren de brillen mode en lifestyle met technologieën als camera en spraakbesturing. De samenwerking beoogt de integratie van sociale media in het dagelijks leven. Persoonlijk denk ik echter dat we geen integratie maar juist desintegratie (ontkoppeling) nodig hebben om authentieke menselijke interactie te bevorderen en polarisatie terug te dringen.

Roomser dan de paus graag

De G7 (Groep van Zeven) werd in 1975 opgericht als platform voor ’s werelds grootste industrielanden. Het was op 14 juni voor het eerst in het bijna 50-jarig bestaan van de G7 dat ze werd toegesproken door de pontifex maximus, de ”hoogste bisschop” van de Rooms-Katholieke Kerk, ofwel de paus.

Paus Franciscus sprak de deelnemers toe over kunstmatige intelligentie . Hij ging in op de cultuur van onbeperkte menselijke macht in het kader van een obsessie om alles te controleren en elke begrenzing van het leven te overwinnen. Hierdoor lopen we het risico de controle over onszelf te verliezen. De paus is gemiddeld genomen voorzichtig optimistisch over AI, met als kanttekening dat hij focust op het belang van ethische overwegingen en menselijke betrokkenheid wat betreft zowel de ontwikkeling als het gebruik van de technologie. Enkele van zijn observaties zijn de moeite van het noemen waard:

Gezocht: opvoeders en brengers van harmonie

Met jullie wil ik nadenken over twee menselijke rollen in een hoogtechnologisch tijdperk, die van opvoeders en brengers van harmonie. Generatieve kunstmatige intelligentie (Gen AI) bracht een explosie teweeg in tekst, audio, video en zelfs code. Gen AI biedt ongekende mogelijkheden voor creatie en innovatie. Maar naast kansen brengt deze technologie ook risico’s en nadelige implicaties met zich mee.

Denk aan het gebrek aan contextueel begrip (informatie kunnen begrijpen binnen de omgeving waarin deze zich voordoet), gebrekkig waarheidsgehalte (desinformatie), aangetaste geloofwaardigheid, ondermijning van vertrouwen en verstoring van democratie. Deze geautomatiseerde informatie-explosie leidt tot alternatieve waarheden, wat kan resulteren in een digitale Babylonische ”spraakverwarring”.

Schrijven of herschrijven we geschiedenis met generatieve AI?

Via kunstmatige intelligentie om informatie vragen, is zeker nuttig. Wel moet de mens zelf de regie houden. Bij een tool van Gemini bleek dat niet overbodig.

Vandaag de dag wordt er geschiedenis geschreven met generatieve Artificial Intelligence. (Schijnbaar) baanbrekende toepassingen worden in hoog tempo gelanceerd. Generatieve AI maakt het mogelijk om nieuwe gegevens, zoals teksten, beelden en geluiden, te creëren op basis van patronen en data die het heeft ontleend aan bestaande gegevens. Van Chat GPT voor tekst, van Mid Journey voor afbeeldingen, van GitHub Co-pilot voor codes, van Synthesia voor video’s en ga zo maar door. Deze toepassing is niet van zichzelf intelligent, maar verbaast ons wel. Enerzijds omdat we dit soort technologische toepassingen op deze rafelenschaal nog niet kenden, anderzijds omdat de mate van beschikbaarheid ongekend groot is.

Artificial Intelligence (AI) vraagt om ethiek by design

AI is een razendsnelle technologische ontwikkeling, die zich, vaak nauwelijks zichtbaar, in onze samenleving nestelt. Ook de overheid maakt in toenemende mate gebruik van AI, om burgers te monitoren en te volgen. “Een zeer zorgelijke ontwikkeling,” volgens Rick Bouter, mede-oprichter en bestuurder van Stichting Techthics. Want waar ligt de grens? Of zijn we deze als christen al voorbij? En hoe moeten we als christen omgaan met vergaande digitalisering en opkomende technologie?

Back to Top